هوشنگ لطف اللهیان؛ حسین منافی راثی؛ عباس نجم آبادی
دوره 25، شماره 4 ، دی 1402، ، صفحه 445-459
چکیده
در پژوهش حاضر اثرات استفاده از پودر ریشه رازیانه در جیره غذایی بر عملکرد تولیدی، فراسنجه‌های خونی و پاسخ ایمنی و کیفیت گوشت جوجههای گوشتی نژاد آرین با استفاده از 480 قطعه جوجه یک‌روزه با شش تیمار، چهار تکرار و 20 قطعه (نر و ماده) در هر تکرار به‌مدت 42 روز در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. آزمایش گروه‌های آزمایشی شامل گروه اول یا شاهد ...
بیشتر
در پژوهش حاضر اثرات استفاده از پودر ریشه رازیانه در جیره غذایی بر عملکرد تولیدی، فراسنجه‌های خونی و پاسخ ایمنی و کیفیت گوشت جوجههای گوشتی نژاد آرین با استفاده از 480 قطعه جوجه یک‌روزه با شش تیمار، چهار تکرار و 20 قطعه (نر و ماده) در هر تکرار به‌مدت 42 روز در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. آزمایش گروه‌های آزمایشی شامل گروه اول یا شاهد که فقط جیره پایه را دریافت نمودند، گروه‌های دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم به‌ترتیب جیره پایه را به‌همراه دو، چهار، شش گرم پودر ریشه رازیانه، 250 میلیگرم آنتی‌بیوتیک و 200 میلیگرم پروبیوتیک در کیلوگرم جیره غذایی دریافت نمودند. نتایج نشان داد که پودر ریشه رازیانه بر وزن زنده، ضریب تبدیل خوراک، درصد ماندگاری جوجهها و شاخص تولید در کل دوره تأثیر معنیداری نداشت. خوراک مصرفی در کل دوره تحت تأثیر تیمارهای حاوی رازیانه و آنتی‌بیوتیک قرار گرفت و نسبت به گروه شاهد کاهش یافت (p<0/05). تیمارهای آزمایشی تأثیر معنیداری بر اجزای لاشه پرندگان نداشتند. عیار پادتن علیه گلبول قرمز گوسفندی (SRBC) و ایمنوگلوبولین جی در تیمارهای مصرف‌کننده پودر ریشه رازیانه نسبت به تیمار شاهد بالاتر بود (p<0/05). تیمار رازیانه بر بهبود قابلیت نگهداری گوشت جوجهها و کاهش مالون‌دی‌آلدهید (MDA) تأثیر معنی‌دار داشت (p<0/05). با توجه به نتایج این آزمایش و مشاهده تأثیرات مثبت استفاده از پودر ریشه گیاه رازیانه بر پاسخهای ایمنی و قابلیت نگهداری گوشت جوجههای گوشتی، استفاده از آن به میزان دو گرم در کیلوگرم جیره غذایی توصیه می‌شود.
محسن ذاکر جعفری؛ مهرداد محمدی؛ مازیار محیطی اصلی
دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 477-488
چکیده
اثر وزن اولیه جوجه و تراکم مواد مغذی جیره بر عملکرد رشد و پاسخ ایمنی جوجههای گوشتی با استفاده از 360 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه راس 308 (مخلوط دو جنس)، در یک آزمایش فاکتوریل 2×3، در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار، چهار تکرار و ۱5 پرنده در هر تکرار بررسی شد. وزن اولیه جوجهها به صورت 1±42 گرم (وزن استاندارد)، 1±38 گرم (وزن سبک؛ 10 ...
بیشتر
اثر وزن اولیه جوجه و تراکم مواد مغذی جیره بر عملکرد رشد و پاسخ ایمنی جوجههای گوشتی با استفاده از 360 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه راس 308 (مخلوط دو جنس)، در یک آزمایش فاکتوریل 2×3، در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار، چهار تکرار و ۱5 پرنده در هر تکرار بررسی شد. وزن اولیه جوجهها به صورت 1±42 گرم (وزن استاندارد)، 1±38 گرم (وزن سبک؛ 10 درصد کمتر از وزن استاندارد)، 1±46 گرم (وزن سنگین؛ 10 درصد بیشتر از وزن استاندارد) و تراکم مواد مغذی جیره به صورت پنج درصد کمتر از کاتالوگ راس 308 (جیره متعارف در ایران) یا طبق توصیه راهنمای راس 308 (جیره متراکم) گروه‌بندی شدند. جوجههای تغذیه شده با جیره متراکم نسبت به جوجه های تغذیه شده با جیره‌های متعارف، افزایش وزن روزانه بیشتر و ضریب تبدیل کمتری داشتند (05/0>P). اثر تراکم مختلف مواد مغذی جیره و وزن اولیه جوجهها بر اجزای لاشه و وزن اندامهای داخلی به جز قلب معنی‌دار نبود. جوجه‌هایی که جیره متراکم دریافت کردند و جوجههای سنگین دارای آنتی‌بادی بالاتری بر علیه گلبول قرمز گوسفندی بودند (05/0>P). جوجههای سبک که با جیره متراکم تغذیه شدند نسبت به جوجههای سبک که با جیره متعارف تغذیه شدند دارای آنتی‌بادی کل بر علیه گلبول قرمز گوسفندی و ایمنوگلوبولین G بالاتری بودند (05/0P<). نتایج نشان می‌دهند که تغذیه جوجههای سبک با جیره متراکم سرعت رشد آنها را نسبت به جوجههای با وزن استاندارد یا سنگین بیشتر افزایش می‌دهد. همچنین، تغذیه جوجههای سبک با جیره‌های متراکم، میتواند پاسخهای ایمنی را بهبود بخشد.
زهرا کریمی بانریوند؛ منصور رضائی؛ محمد کاظمی فرد؛ محمد علی تاجیک قنبری
دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 489-500
چکیده
اثر استفاده از کنجاله تخم آفتابگردان تخمیر شده با قارچ آسپرژیلوس نایجر و مخمر ساکارومایسس سرویزیه بر عملکرد، ویژگی‌های لاشه، گوارش‌پذیری مواد مغذی و فراسنجه‌های خونی ، با 200 قطعه جوجه گوشتی نر یک‌روزه سویه راس 308، در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار بررسی شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- جیره حاوی کنجاله تخم آفتابگردان تخمیر شده ...
بیشتر
اثر استفاده از کنجاله تخم آفتابگردان تخمیر شده با قارچ آسپرژیلوس نایجر و مخمر ساکارومایسس سرویزیه بر عملکرد، ویژگی‌های لاشه، گوارش‌پذیری مواد مغذی و فراسنجه‌های خونی ، با 200 قطعه جوجه گوشتی نر یک‌روزه سویه راس 308، در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار بررسی شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- جیره حاوی کنجاله تخم آفتابگردان تخمیر شده توسط قارچ آسپرژیلوس نایجر 2- جیره حاوی کنجاله تخم آفتابگردان تخمیر شده توسط مخمر ساکارومایسس سرویزیه 3- جیره حاوی کنجاله تخم آفتابگردان تخمیر شده توسط هر دو قارچ آسپرژیلوس نایجر و مخمر ساکارومایسس سرویزیه4-جیره حاوی کنجاله تخم آفتابگردان بدون فرآوری 5-جیره شاهد بر پایه‌ی ذرت و کنجاله سویا بودند. در دوره‌های آغازین و پایانی مصرف خوراک روزانه در تیمار شاهد و تیمار یک بیشتر از سایر تیمارها بود (05/0>P). در کل دوره پرورش نیز مصرف خوراک در تیمار شاهد بیشتر از سایر تیمارها بود. در دوره آغازین و دوره رشد، افزایش وزن روزانه در تیمار شاهد و تیمار یک بیشتر از سایر تیمارها بود (05/0>P). در دوره پایانی ضریب تبدیل غذایی درتیمار یک و در کل دوره پرورش ضریب تبدیل غذایی در تیمار شاهد و تیمار یک بهتر از سایر تیمارها بود (05/0>P). گوارش‌پذیری ماده خشک، پروتیین خام و چربی خام در تیمار شاهد بیشتر از سایر تیمارها بود (05/0>P). بطور کلی، نتایج نشان داد که استفاده از کنجاله آفتابگردان تخمیر شده با قارچ آسپرژیلوس نایجر در کل دوره پرورش در مقایسه با تیمار شاهد تاثیر منفی بر ضریب تبدیل غذایی نداشت و همچنین درصد چربی محوطه شکمی را نیز کاهش داد.
حمیده نوری صادق؛ علی مقصودی؛ محمد رکوعی؛ هادی فرجی آروق؛ مهدی جهان تیغ
دوره 24، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 13-21
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی پاسخ ایمنی همورال علیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC) و ویروس بیماری نیوکاسل (NDV) در دو جنس نر و ماده از دو سویه وحشی و خالدار ایتالیایی بلدرچین بود. برای مقایسه فنوتیپی دو جنس از مدل واکاوی یک طرفه و برای واکاوی ژنتیکی یک مدل دام ساده با فرض وجود تفاوت مؤلفههای واریانس بین دو جنس از بسته نرمافزاری MCMCglmm نرم‌افزار ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی پاسخ ایمنی همورال علیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC) و ویروس بیماری نیوکاسل (NDV) در دو جنس نر و ماده از دو سویه وحشی و خالدار ایتالیایی بلدرچین بود. برای مقایسه فنوتیپی دو جنس از مدل واکاوی یک طرفه و برای واکاوی ژنتیکی یک مدل دام ساده با فرض وجود تفاوت مؤلفههای واریانس بین دو جنس از بسته نرمافزاری MCMCglmm نرم‌افزار R استفاده شد. مقایسه فنوتیپی در دو جنس نر و ماده در هیچیک از سویهها تفاوت معنیداری نشان نداد. در هر دو سویه، وراثتپذیری پاسخهای ایمنی همورال در نرها بالاتر از مادهها برآورد شد. در سویه وحشی برآورد وراثتپذیری IgT در نرها (187/0) و IgY در مادهها (177/0) بالاتر از سایر پاسخهای علیه SRBC بود. بالاترین وراثتپذیری مربوط به پاسخ ایمنی علیه NDV بود، بهطوریکه در جنس نر و ماده سویه وحشی به‌ترتیب 214/0 و 268/0 برآورد شد. براساس نتایج حاصل، انتخاب ژنتیکی برای پاسخ سیستم ایمنی علیه نیوکاسل موجب بهبود عملکرد سیستم ایمنی می‌شود. با توجه به برآورد بالاتر وراثتپذیری پاسخهای ایمنی در نرها، انتخاب ژنتیکی این صفات بهویژه علیه NDV در نرها موجب پیشرفت ژنتیکی بیشتری می‌شود.
فرزاد بسطامی؛ علی خطیب جو؛ صیفعلی ورمقانی
دوره 24، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 67-80
چکیده
تاثیر مکمل والین بر عملکرد، ایمنی و شاخص‌های رفتاری جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی با 420 قطعه جوجه گوشتی سویه راس-308 (مخلوط مساوی نر و ماده) در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار، پنج تکرار و 14 جوجه در هر تکرار بررسی شد. گروه‌های آزمایشی عبارت بودند از: شاهد مثبت (جیره پایه در دمای توصیه شده سویه راس)؛ شاهد منفی (جیره پایه تحت تنش گرمایی)؛ ...
بیشتر
تاثیر مکمل والین بر عملکرد، ایمنی و شاخص‌های رفتاری جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی با 420 قطعه جوجه گوشتی سویه راس-308 (مخلوط مساوی نر و ماده) در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار، پنج تکرار و 14 جوجه در هر تکرار بررسی شد. گروه‌های آزمایشی عبارت بودند از: شاهد مثبت (جیره پایه در دمای توصیه شده سویه راس)؛ شاهد منفی (جیره پایه تحت تنش گرمایی)؛ و گروه‌های تحت تنش گرمایی و تغذیه شده با جیره پایه مکمل شده با پنج، 10، 15 و 20 درصد والینِ مازاد بر نیاز سویه راس. تنش گرمایی سبب کاهش وزن بدن، خوراک مصرفی و شاخص کارایی اروپایی، تیتر آنتی‌بادی علیه ویروس نیوکاسل، درصد لنفوسیت، غلظت پروتئین کل سرمی، فعالیت آلکالین فسفاتاز سرمی و فعالیت لاکتات دهیدروژناز سرمی و افزایش درصد هتروفیل، افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت، افزایش دمای مقعدی و افزایش زمان لازم برای ایستادن جوجهها بعد از تست عدم تحرک شد، ولی پنج درصد مکمل والین سبب بهبود افزایش وزن در دوره رشد و کل دوره و افزایش شاخص کارایی اروپایی در کل دوره، مکمل 10 درصد والین منجر به بهبود وزن نسبی ران و سینه، مکمل 15 و 20 درصد والین منجر به افزایش درصد لنفوسیت و کاهش هتروفیل شد (05/0 >P ). براساس نتایج حاصل، افزودن پنج درصد مکمل والین وزن بدن و ضریب تبدیل جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی را بهبود می دهد و در سطوح بالاتر (15 و 20 درصد) سبب بهبود درصد سلول‌های ایمنی می شود اما بر فراسنجه‌های ایمنی همورال و تست عدم تحرک جوجههای گوشتی تأثیر ندارد.
حمیده نوری صادق؛ علی مقصودی؛ محمد رکوعی؛ هادی فرجی آروق؛ مهدی جهانتیغ
دوره 24، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 13-21
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی پاسخ ایمنی همورال علیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC) و ویروس بیماری نیوکاسل (NDV) در دو جنس نر و ماده از دو سویه وحشی و خالدار ایتالیایی بلدرچین بود. برای مقایسه فنوتیپی دو جنس از مدل واکاوی یک طرفه و برای واکاوی ژنتیکی یک مدل دام ساده با فرض وجود تفاوت مولفه‌های واریانس بین دو جنس از بسته نرمافزاری MCMCglmm نرم افزار R ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی پاسخ ایمنی همورال علیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC) و ویروس بیماری نیوکاسل (NDV) در دو جنس نر و ماده از دو سویه وحشی و خالدار ایتالیایی بلدرچین بود. برای مقایسه فنوتیپی دو جنس از مدل واکاوی یک طرفه و برای واکاوی ژنتیکی یک مدل دام ساده با فرض وجود تفاوت مولفه‌های واریانس بین دو جنس از بسته نرمافزاری MCMCglmm نرم افزار R استفاده شد. مقایسه فنوتیپی در دو جنس نر و ماده در هیچ یک از سویهها تفاوت معنیداری نشان نداد. در هر دو سویه، وراثتپذیری پاسخهای ایمنی همورال در نرها بالاتر از مادهها برآورد شد. در سویه وحشی برآورد وراثتپذیری IgT در نرها (187/0) و IgY در مادهها (177/0) بالاتر از سایر پاسخهای علیه SRBC بود. بالاترین وراثتپذیری مربوط به پاسخ ایمنی علیه NDV بود، بهطوری که در جنس نر و ماده سویه وحشی به ترتیب 214/0 و 268/0 برآورد شد. بر اساس نتایج حاصل، انتخاب ژنتیکی برای پاسخ سیستم ایمنی علیه نیوکاسل موجب بهبود عملکرد سیستم ایمنی می‌شود. با توجه به برآورد بالاتر وراثتپذیری پاسخهای ایمنی در نرها، انتخاب ژنتیکی این صفات بویژه علیه NDV در نرها موجب پیشرفت ژنتیکی بیشتری می‌شود.
فرزاد بسطامی؛ علی خطیب جو؛ صیفعلی ورمقانی
دوره 24، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 67-80
چکیده
تأثیر مکمل والین بر عملکرد، ایمنی و شاخص‌های رفتاری جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی با 420 قطعه جوجه گوشتی سویه راس-308 (مخلوط مساوی نر و ماده) در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار، پنج تکرار و 14 جوجه در هر تکرار بررسی شد. گروه‌های آزمایشی عبارت بودند از شاهد مثبت (جیره پایه در دمای توصیه‌شده سویه راس)؛ شاهد منفی (جیره پایه تحت تنش گرمایی)؛ ...
بیشتر
تأثیر مکمل والین بر عملکرد، ایمنی و شاخص‌های رفتاری جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی با 420 قطعه جوجه گوشتی سویه راس-308 (مخلوط مساوی نر و ماده) در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تیمار، پنج تکرار و 14 جوجه در هر تکرار بررسی شد. گروه‌های آزمایشی عبارت بودند از شاهد مثبت (جیره پایه در دمای توصیه‌شده سویه راس)؛ شاهد منفی (جیره پایه تحت تنش گرمایی)؛ و گروه‌های تحت تنش گرمایی و تغذیه‌شده با جیره پایه مکمل‌شده با پنج، 10، 15 و 20 درصد والینِ مازاد بر نیاز سویه راس. تنش گرمایی سبب کاهش وزن بدن، خوراک مصرفی و شاخص کارایی اروپایی، تیتر آنتی‌بادی علیه ویروس نیوکاسل، درصد لنفوسیت، غلظت پروتئین کل سرمی، فعالیت آلکالین فسفاتاز سرمی و فعالیت لاکتات دهیدروژناز سرمی و افزایش درصد هتروفیل، افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت، افزایش دمای مقعدی و افزایش زمان لازم برای ایستادن جوجهها بعد از تست عدم تحرک شد، ولی پنج درصد مکمل والین سبب بهبود افزایش وزن در دوره رشد و کل دوره و افزایش شاخص کارایی اروپایی در کل دوره، مکمل 10 درصد والین منجر به بهبود وزن نسبی ران و سینه، مکمل 15 و 20 درصد والین منجر به افزایش درصد لنفوسیت و کاهش هتروفیل شد (05/0>P). براساس نتایج حاصل، افزودن پنج درصد مکمل والین وزن بدن و ضریب تبدیل جوجههای گوشتی تحت تنش گرمایی را بهبود می‌دهد و در سطوح بالاتر (15 و 20 درصد) سبب بهبود درصد سلول‌های ایمنی می‌شود، اما بر فراسنجه‌های ایمنی همورال و تست عدم تحرک جوجههای گوشتی تأثیر ندارد.
نظر اکبری زاده؛ علی خطیب جو؛ صیفعلی ورمقانی؛ هوشنگ جعفری؛ علی نقی شکری
دوره 22، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 289-299
چکیده
هدف از این آزمایش، بررسی تاثیر پودر گیاه دارویی زوفا، پادزیست ویرجینیامایسین و آسپرین بر عملکرد، پاسخ ایمنی و شاخص‌های آسیت در جوجههای گوشتی تحت تنش سرمائی بود. تعداد 500 قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس308، در قالب طرح کاملاً تصادفی به پنج تیمار، پنج تکرار و 20 جوجه در هر تکرار اختصاص داده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل 1) جیره پایه بدون افزودنی، ...
بیشتر
هدف از این آزمایش، بررسی تاثیر پودر گیاه دارویی زوفا، پادزیست ویرجینیامایسین و آسپرین بر عملکرد، پاسخ ایمنی و شاخص‌های آسیت در جوجههای گوشتی تحت تنش سرمائی بود. تعداد 500 قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس308، در قالب طرح کاملاً تصادفی به پنج تیمار، پنج تکرار و 20 جوجه در هر تکرار اختصاص داده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل 1) جیره پایه بدون افزودنی، 2 و 3) به ترتیب جیره پایه حاوی 300 گرم در تن پادزیست ویرجینیامایسین یا داروی آسپیرین، و 4 و 5) به ترتیب جیره پایه حاوی 0/5 و یک درصد پودر گیاه زوفا بودند. خوراک مصرفی، وزن بدن و شاخص بازده تولید اروپائی پرندگانی که جیره‌های حاوی پودر گیاه زوفا ( 0/5 و یک درصد) دریافت کردند از پرندگان شاهد بیشتر بود و این پرندگان ضریب تبدیل بهتری داشتند (0/05 >P ). تغذیه پرندگان با جیره‌های حاوی پودر گیاه زوفا یا آسپرین، درصد تلفات آسیتی، هماتوکریت و شاخص آسیت (نسبت وزن بطن راست به کل بطن‌ها) را در 42 روزگی کاهش داد (0/05 >P ). اثر تیمارهای آزمایشی بر عیار پادتن علیه نیوکاسل و آنفلوانزا و وزن نسبی بورس فابرسیوس، تیموس و طحال جوجههای گوشتی در 42 روزگی معنی‌دار نبود. با توجه به نتایج آزمایش حاضر، افزودن آسپرین یا پودر گیاه داروئی زوفا به جیره در شرایط تنش سرمائی میزان بروز آسیت و تلفات ناشی از آن را کاهش می دهد.
کبری سوخته زاری؛ علی خطیب جو؛ هوشنگ جعفری؛ محمد اکبری قرایی؛ کامران طاهرپور
دوره 21، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 533-543
چکیده
تأثیر تراکم گله و سطوح مکمل ترئونین بر عملکرد، پاسخ ایمنی و فراسنجه‌های خونی جوجههای گوشتی بررسی شد. در این آزمایش تعداد 495 قطعه جوجه خروس گوشتی سویه راس308، در قالب طرح کاملاً تصادفی به چهار تیمار و پنج تکرار اختصاص داده شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- شاهد (10 قطعه در متر مربع) دریافت کننده جیره پایه، 2- متراکم (15 قطعه در متر مربع) ...
بیشتر
تأثیر تراکم گله و سطوح مکمل ترئونین بر عملکرد، پاسخ ایمنی و فراسنجه‌های خونی جوجههای گوشتی بررسی شد. در این آزمایش تعداد 495 قطعه جوجه خروس گوشتی سویه راس308، در قالب طرح کاملاً تصادفی به چهار تیمار و پنج تکرار اختصاص داده شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- شاهد (10 قطعه در متر مربع) دریافت کننده جیره پایه، 2- متراکم (15 قطعه در متر مربع) + جیره پایه، 3 و 4) متراکم + جیره حاوی به ترتیب 10 و 20 درصد ترئونین بیشتر از نیاز. نتایج نشان داد که تراکم بالا موجب کاهش مصرف خوراک، وزن بدن و ضریب تبدیل خوراک در تمامی دوره‌های پرورش و افزایش شاخص بازده تولید اروپائی شد و افزایش سطح ترئونین جیره، خوراک مصرفی و وزن بدن جوجههای گوشتی را کاهش داد (0/01 >P ). اثر تیمارهای آزمایشی بر درصد تلفات، تیتر آنتی‌بادی نیوکاسل و آنفلوآنزا، پاسخ ایمنی سلولی علیه فیتوهماگلوتینین، متابولیت‌های خونی، شمار سلول‌های خونی، غلظت اسپارتات آمینوترانسفراز و مالون دی‌آلدهید سرم جوجههای گوشتی معنی دار نبود. مقدار آلانین آمینوترانسفراز در خون جوجه‌هائی که با جیره حاوی 20 درصد ترئونین بیش از نیاز تغذیه شدند، بالاتر از سایر تیمارها بود (0/05 >P ). به طور کلی، تحت شرایط این آزمایش (تراکم 15 قطعه در هر متر مربع) مکمل ترئونین (هر دو سطح افزودنی) موجب بهبود عملکرد و ایمنی جوجههای گوشتی نشد و نیازمند تحقیقات بیشتری در این زمینه است.
مهرداد نفیسی؛ منصور رضائی؛ سید عبداله حسینی؛ محمد کاظمی فرد
دوره 21، شماره 1 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 113-125
چکیده
به‌منظور تعیین اثر منابع مختلف عناصر منگنز، روی و مس (سولفات، آلی خارجی و آلی داخلی) و سطوح (100 و 50 درصد نیاز) بر عملکرد و پاسخ ایمنی، آزمایشی با استفاده از 480 قطعه جوجه گوشتی سویه کاب 500، در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌روش فاکتوریل 2×3 انجام شد. وزن زنده و خوراک مصرفی به‌صورت هفتگی اندازه‌گیری و ضریب تبدیل محاسبه شد. در پایان دوره، خون‌گیری ...
بیشتر
به‌منظور تعیین اثر منابع مختلف عناصر منگنز، روی و مس (سولفات، آلی خارجی و آلی داخلی) و سطوح (100 و 50 درصد نیاز) بر عملکرد و پاسخ ایمنی، آزمایشی با استفاده از 480 قطعه جوجه گوشتی سویه کاب 500، در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌روش فاکتوریل 2×3 انجام شد. وزن زنده و خوراک مصرفی به‌صورت هفتگی اندازه‌گیری و ضریب تبدیل محاسبه شد. در پایان دوره، خون‌گیری از جوجهها انجام و عیار تولید پادتن علیه گلبول قرمز گوسفندی، پاسخ به ویروس بیماری نیوکاسل و شمارش تفریقی گلبول‌های سفید اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد نوع منبع مواد معدنی تأثیری بر عملکرد رشد جوجه گوشتی نداشت. اثر نوع مکمل معدنیمنگنز، روی و مس بر درصد ماندگاری معنی‌دار بود (05/0 P<) و تیمارهای نوع آلی داخلی و خارجی بیشترین ماندگاری را داشتند. نوع آلی داخلی منگنز، روی و مس سبب پاسخ بیشتری به تیتر آنتی‌بادی علیه گلبول قرمز گوسفند شد (05/0 P<). علاوه بر این سطح 100 درصد نیاز این عناصر سبب افزایش وزن زنده (05/0 P<)، شاخص کارایی (05/0 P<) و بهبود ضریب تبدیل (05/0 P<) شد. پرندگان تغذیه‌شده به مقدار 50 درصد نیاز مکمل معدنی واکنش بیشتری به عیار پادتن علیه گلبول قرمز گوسفند نشان دادند (05/0 P<). براساس نتایج این تحقیق، شکل آلی سه عنصر منگنز، روی و مس تولیدشده در ایران، میتواند به‌صورت همزمان احتیاجات جوجههای گوشتی به این عناصر را تأمین نموده و جایگزین شکل سولفات و آلی خارجی شود. علاوه بر این، سطح 100 درصد نیاز عناصر منگنز، روی و مس، بدون در نظر گرفتن منبع، برای عملکرد رشد و سطح 50 درصد نیاز برای عملکرد بهتر سیستم ایمنی توصیه می‌شوند.
ساجده شمس الهی؛ لیلا حسنوند؛ حشمت اله خسروی نیا؛ بهمن پریزدایان کاوان
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1397، ، صفحه 437-450
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی تأثیر سطوح جیرهای اسانس نعناع فلفلی بر عملکرد تولیدی و پاسخ ایمنی در مرغهای تخمگذار تحت تنش القاشده با تزریق دگزامتازون انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل 3×2 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با تعداد 90 قطعه مرغ تخمگذار سویه هایلاین (36W) در شش تیمار و پنج تکرار (شامل سه قطعه پرنده در هر قفس) ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی تأثیر سطوح جیرهای اسانس نعناع فلفلی بر عملکرد تولیدی و پاسخ ایمنی در مرغهای تخمگذار تحت تنش القاشده با تزریق دگزامتازون انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل 3×2 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با تعداد 90 قطعه مرغ تخمگذار سویه هایلاین (36W) در شش تیمار و پنج تکرار (شامل سه قطعه پرنده در هر قفس) اجرا شد. اسانس نعناع فلفلی در سطوح صفر، 200 و 400 میلیگرم در کیلوگرم به جیره پایه افزوده شد. دگزامتازون در دو سطح صفر و چهار میلیگرم در هفته به‌ازای هر مرغ به‌صورت زیرجلدی تزریق شد. تزریق دگزامتازون سبب کاهش درصد تولید، تولید تودهای تخم، افزایش وزن بدن پرندگان و همچنین افزایش معنی‌دار شمارش ائوزینوفیلهای خون، ضریب تبدیل و غلظت پروتئین تام خون در مقایسه با پرندگان شاهد شد (05/0P<). وزن زرده تخم برای مرغهای تغذیه‌شده با جیره حاوی 200 میلیگرم اسانس نعناع فلفلی بیشتر از مرغهای شاهد بود (05/0P<). عیار آنتی‌بادی علیه ویروس نیوکاسل، آنفلوانزا و گامبرو تحت تأثیر تزرق دگزامتازون، سطوح جیرهای اسانس نعناع فلفلی و اثر متقابل این دو قرار نگرفت. به‌طورکلی، تنش فیزیولوژیک ناشی از تزریق دگزامتازون اثرات منفی بر ضریب تبدیل و تولید تخم در مرغهای تخمگذار دارد و افزودن اسانس نعناع فلفلی به جیره غذایی میتواند برخی از این اثرات منفی مانند وزن تخممرغ را تا حدودی بهبود بخشد.
وجیهه نیکوفرد؛ اکبر یعقوبفر؛ شهاب قاضی هرسینی؛ علی اصغر ساکی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1397، ، صفحه 463-476
چکیده
تأثیر جیره با کیفیت متفاوت پروتئین و مکمل‌شده با اسیدهای آمینه کریستاله بر عملکرد، پاسخ ایمنی، فعالیت آنزیمی در بافت روده و خصوصیات بستر، با استفاده از تعداد 576 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 (مخلوط دو جنس)، در یک آزمایش فاکتوریل 4×2 با دو جیره آزمایشی (کیفیت بالا و پایین پروتئین) و چهار سطح اسیدهای آمینه کریستاله (سطح نیاز (توصیه‌شده)، ...
بیشتر
تأثیر جیره با کیفیت متفاوت پروتئین و مکمل‌شده با اسیدهای آمینه کریستاله بر عملکرد، پاسخ ایمنی، فعالیت آنزیمی در بافت روده و خصوصیات بستر، با استفاده از تعداد 576 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 (مخلوط دو جنس)، در یک آزمایش فاکتوریل 4×2 با دو جیره آزمایشی (کیفیت بالا و پایین پروتئین) و چهار سطح اسیدهای آمینه کریستاله (سطح نیاز (توصیه‌شده)، بدون اسیدهای آمینه کریستاله مکمل‌شده، 10 و 15 درصد بالاتر از سطح نیاز) در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار، شش تکرار و 12 قطعه جوجه در هر تکرار انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که افزودن اسیدهای آمینه کریستاله در سطوح 10 و 15 درصد بالاتر از سطح نیاز (توصیه‌شده)، به جیره‌های حاوی کنجاله کلزا و گندم (منبع پروتئین با کیفیت پایین) سبب افزایش عملکرد (0001/0P<)، تعداد هتروفیل و نسبت هتروفیل به لنفوسیت (001/0P<) و کاهش تعداد لنفوسیت (01/0P<) شد. اثر اسیدهای آمینه کریستاله تأثیری بر فعالیت آنزیم آمینوپپتیداز و فعالیت ویژه این آنزیم در ژژنوم نداشت. همچنین، افزودن سطوح 10 و 15 درصد بالاتر از سطح نیاز (توصیه‌شده) اسیدهای آمینه کریستاله در جیره با کیفیت پایین، ماده خشک، نیتروژن و نیتروژن آمونیاکی بستر را به‌صورت معنی‌دار تحت تأثیر قرار نداد. با توجه به نتایج این مطالعه،استفاده از اسیدهای آمینه کریستاله در سطوح بالاتر از نیاز پرنده به‌خصوص در جیره‌های غذایی با کیفیت بالا مانند (کنجاله سویا و ذرت) تأثیری بر عملکرد جوجههای گوشتی ندارد و قابل توصیه نمی‌باشد.
علی مقصودی؛ رسول واعظ ترشیزی؛ علی اکبر مسعودی؛ محمد امیر کریمی ترشیزی؛ زهیر محمد حسن
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1396، ، صفحه 265-280
چکیده
هدف از این مطالعه مقایسۀ عملکرد سیستم ایمنی جوجههای آرین، بومی آذربایجان غربی، آمیخته آرین × بومی، آمیخته بومی × آرین و سویۀ راس 308 بود. با انجام تلقیح مصنوعی تعداد 298 پرنده تولید و به همراه 100 پرنده سویه راس پرورش داده شدند. سپس، به طور تصادفی تعداد 15 تا 20 درصد پرندهها برای مقایسۀ عملکرد سیستم ایمنی و برخی پارامترهای ...
بیشتر
هدف از این مطالعه مقایسۀ عملکرد سیستم ایمنی جوجههای آرین، بومی آذربایجان غربی، آمیخته آرین × بومی، آمیخته بومی × آرین و سویۀ راس 308 بود. با انجام تلقیح مصنوعی تعداد 298 پرنده تولید و به همراه 100 پرنده سویه راس پرورش داده شدند. سپس، به طور تصادفی تعداد 15 تا 20 درصد پرندهها برای مقایسۀ عملکرد سیستم ایمنی و برخی پارامترهای خونی انتخاب شدند. صفات مورد مطالعه شامل پاسخهای ایمنی همورال، ایمنی سلولی، ایمنی ذاتی، غلظت پروتئینهای پلاسما و وزن نسبی اندامهای لنفاوی بود. بیشترین عیار پادتن کل در سویۀ آرین و کمترین عیار پادتن کل در سویۀ راس مشاهده شد. تفاوتی در میان جنسها و سویههای مورد مطالعه از نظر ایمنی سلولی ملاحظه نشد. پرندگان آمیخته نیز از نظر پاسخهای ایمنی همورال و ایمنی سلولی تفاوت معنیداری با سویه تجاری راس نداشتند. بین درصد هماتوکریت خون پرندگان آمیخته با سویههای تجاری نیز تفاوت معنیداری ملاحظه نشد. درصد آلبومین پلاسما در پرندگان آمیخته نسبت به سویههای دیگر به طور معنیداری بیشتر بود. فعالیت لایزوزایم پرندگان آمیخته اگرچه نسبت به سویه آرین به طور معنیداری کمتر بود (05/0 < P)، ولی با سویه راس تفاوت معنیداری نشان نداد. وزن اندامهای لنفاوی پرندگان آمیخته حدواسط وزن نسبی در پرندگان پرتولید آرین و بومی بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که عملکرد سیستم ایمنی در پرندگان آمیخته مناسب و در برخی موارد از سایر سویههای مورد مطالعه نیز بهتر بود. بنابراین میتوان از سویه های موجود در ایجاد پرندههای مقاوم با سرعت رشد مناسب استفاده نمود.
علی آقایی؛ حشمت اله خسروی نیا؛ مرتضی مموئی؛ آرش آذرفر؛ علی شهریاری؛ مسعود قربانپور
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1396، ، صفحه 427-439
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر افزودن مکمل اکسید روی (عنصر روی در پنج سطح صفر، 40، 80، 120، 160 میلیگرم در کیلوگرم جیره) و ویتامین E (آلفا توکوفرول استات در دو سطح صفر و 40 واحد بینالمللی در کیلوگرم جیره) بر باروری، جوجه‌درآوری بلدرچینهای ژاپنی مادر و عملکرد رشد و پاسخ ایمنی نتاج آنها، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل 5×2، بر پایه بلوکهای ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر افزودن مکمل اکسید روی (عنصر روی در پنج سطح صفر، 40، 80، 120، 160 میلیگرم در کیلوگرم جیره) و ویتامین E (آلفا توکوفرول استات در دو سطح صفر و 40 واحد بینالمللی در کیلوگرم جیره) بر باروری، جوجه‌درآوری بلدرچینهای ژاپنی مادر و عملکرد رشد و پاسخ ایمنی نتاج آنها، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل 5×2، بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و چهار تکرار و 24 قطعه پرنده مولد (16 قطعه ماده و هشت قطعه نر) در هر تکرار انجام شد. افزودن مکمل عنصر روی و ویتامین E به جیره به طور معنیداری (05/0P≤) باعث بهبود جوجه‌درآوری شد، مکمل ویتامین E درصد باروری را افزایش داد (05/0P≤)، و مرگومیر جنینی در مرحله دوم (10 تا 16 روزگی) بر اثر افزودن مکمل عنصر روی به طور معنیداری کاهش یافت (05/0P≤). ضریب تبدیل غذایی نتاج در دوره پرورش (1 تا 21 روزگی) بر اثر افزودن مکمل عنصر روی بهبود یافت و مکمل ویتامین Eباعث بهبود ضریب تبدیل غذایی در هفته نخست پرورش نتاج آنها شد (05/0P≤). پاسخ تست ایمنی علیه تزریق SRBC در نتاج به طور معنیداری (05/0P≤) به وسیله افزودن مکمل عنصر روی و ویتامین E افزایش یافت و مکمل عنصر روی باعث افزایش معنیداری در میزان عنصر روی استخوان درشت نی نتاج در سن یک روزگی شد (05/0P≤). نتایج این آزمایش نشان داد افزودن مکمل عنصر روی و ویتامین E به جیره بلدرچینهای مادر ژاپنی میتواند باعث بهبود جوجه درآوری و عملکرد رشد و ایمنی در جوجهها شود.
الهام جعفری؛ محمدرضا بختیاری زاده؛ عبدالرضا صالحی
دوره 18، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 647-659
چکیده
ورم پستان یکی از بیماری‌های عفونی غدد پستان است که هزینه‌های زیادی را به صنعت گاو شیری تحمیل می‌کند. مکانیسم تنظیمی این بیماری پیچیده بوده و تحت کنترل ژن‌های تنظیمی مختلفی قرار دارد. در مطالعه حاضر به منظور درک بهتر عناصر تنظیمی درگیر در بیماری ورم‌پستان، نمونه‌های شیر گاوهای سالم و آلوده در طی سری زمانی صفر، ۱۲، ۳۶،۲۴ و ۴۸ ساعت ...
بیشتر
ورم پستان یکی از بیماری‌های عفونی غدد پستان است که هزینه‌های زیادی را به صنعت گاو شیری تحمیل می‌کند. مکانیسم تنظیمی این بیماری پیچیده بوده و تحت کنترل ژن‌های تنظیمی مختلفی قرار دارد. در مطالعه حاضر به منظور درک بهتر عناصر تنظیمی درگیر در بیماری ورم‌پستان، نمونه‌های شیر گاوهای سالم و آلوده در طی سری زمانی صفر، ۱۲، ۳۶،۲۴ و ۴۸ ساعت پس از آلودگی جمع‌آوری گردید. داده‌های miRNA-seq از نمونه‌های شیر بدست آمد و با استفاده از روش‌های بیوانفورماتیکی پیشرفته، miRNAهای جدید، ژن‌های هدف آنها، عملکرد احتمالی آنها، ایزومیرها و همچنین miRNA*های جدید شناسایی شد. نتایج منجر به شناسایی نود و دو miRNA جدید شد که تعداد بیست و شش miRNA دارای ژن همولوگ و شصت و شش miRNA فاقد ژن همولوگ در دیگر گونه‌ها بود. بررسی گروه-های کارکردی ژن‌های هدف، مؤید نقش miRNAهای جدید در بسیاری از مکانیسم‌های مقابله با التهاب و آلودگی از جمله، پاسخ به تحریکات داخلی و خارجی، مرگ سلولی و تولید ایمنوگلوبین است. همچنین علاوه بر این، صد و سی و پنجmiRNA* جدید نیز شناسایی شد. در مطالعه حاضر ۴۹۳ ایزومیر جدید شناسایی شد که در گونه‌هایی نظیر انسان و موش دارای عملکردهای مرتبط با ایمنی می‌باشند. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه ژن‌های هدف miRNAهای جدید در مسیرهای مرتبط با بیماری ورم پستان از جمله ایمنی، مرگ سلولی و التهاب نقش دارند و این مطلب میتواند مؤید نقش احتمالی و تنظیمی miRNAهای جدید شناسایی شده در بروز ورم پستان باشد.
زینب پورآزادی؛ حشمت اله خسروی نیا؛ حسن نوروزیان
دوره 17، شماره 2 ، مهر 1394، ، صفحه 247-256
چکیده
تأثیر طول زمان گرسنگی پس از تفریخ و تزریق گلوکونات کلسیم بر عملکرد تولیدی، پاسخ ایمنی و تلفات در مرغ گوشتی، با استفاده از 640 قطعه جوجۀ گوشتی سویۀ راس 308 در یک آزمایش فاکتوریل 2×5 با پنج زمان گرسنگی (صفر، 12، 24، 36 و 48 ساعت) و دو سطح گلوکونات کلسیم (صفر و 6/0 میلیلیتر) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار بلوک و 16 جوجه در هر واحد آزمایشی، ...
بیشتر
تأثیر طول زمان گرسنگی پس از تفریخ و تزریق گلوکونات کلسیم بر عملکرد تولیدی، پاسخ ایمنی و تلفات در مرغ گوشتی، با استفاده از 640 قطعه جوجۀ گوشتی سویۀ راس 308 در یک آزمایش فاکتوریل 2×5 با پنج زمان گرسنگی (صفر، 12، 24، 36 و 48 ساعت) و دو سطح گلوکونات کلسیم (صفر و 6/0 میلیلیتر) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار بلوک و 16 جوجه در هر واحد آزمایشی، تا 28روزگی بررسی شد. طولانیشدن گرسنگی پس از تفریخ تا 36 ساعت، باعث کاهش وزن پرنده، کاهش درصد منوسیتها در خون و افزایش تلفات جوجهها شد. تزریق گلوکونات کلسیم، تلفات جوجهها را تا شش برابر افزایش داد (05/0>P). تزریق گلوکونات کلسیم عیار پادتن علیه ویروس نیوکاسل در 15روزگی را افزایش داد. اثر متقابل گرسنگی×گلوکونات کلسیم بر درصد تلفات جوجهها معنی‌دار بود و جوجههای دریافتکنندۀ تزریق گلوکونات کلسیم تلفات بیشتری در تمام ساعات گرسنگی داشتند. بنابراین، بیش از 24 ساعت گرسنگی پس از تفریخ، تأثیر منفی بر عملکرد تولیدی و تلفات جوجههای گوشتی تا 28روزگی دارد. تزریق 6/0 میلیلیتر گلوکونات کلسیم بهعنوان منبع کلسیم و گلوکز باعث افزایش تلفات جوجهها طی گرسنگی پس از تفریخ و حفظ سطح پادتنهای مادری در خون در 15روزگی و بهبود پاسخ ایمنی اولیه در جوجهها شد.
حسن صفری؛ اردشیر محیط؛ مازیار محیطی اصلی
دوره 17، شماره 2 ، مهر 1394، ، صفحه 257-267
چکیده
تأثیر افزودن پودر گیاه خرفه به جیره، بر عملکرد، پاسخ ایمنی، و برخی صفات خونی با استفاده از 160 قطعه جوجۀ گوشتی یک‌روزه سویۀ راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار (جیرههایی حاوی سطوح صفر (شاهد)، 5/2، 5، و 5/7 درصد پودر گیاه خرفه در جیره)، چهار تکرار و 10 قطعه جوجه در هر تکرار بررسی شد. در دورۀ 42-22روزگی و کل دورۀ پرورش، افزایش وزن و ...
بیشتر
تأثیر افزودن پودر گیاه خرفه به جیره، بر عملکرد، پاسخ ایمنی، و برخی صفات خونی با استفاده از 160 قطعه جوجۀ گوشتی یک‌روزه سویۀ راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار (جیرههایی حاوی سطوح صفر (شاهد)، 5/2، 5، و 5/7 درصد پودر گیاه خرفه در جیره)، چهار تکرار و 10 قطعه جوجه در هر تکرار بررسی شد. در دورۀ 42-22روزگی و کل دورۀ پرورش، افزایش وزن و مصرف خوراک پرندگانی که در جیرۀ خود خرفه دریافت کردند، بالاتر از پرندگان شاهد بود (05/0P<). پرندگانی که با جیره‌های حاوی 5 و 5/7درصد پودر گیاه خرفه تغذیه شدند، ضریب تبدیل بهتری از پرندگان شاهد داشتند (05/0P<). کمترین مقدار کلسترول و تریگلیسرید خون به‌ترتیب در پرندگان تغذیه‌شده با جیرۀ حاوی 5 و 5/7درصد پودر گیاه خرفه مشاهده شد (05/0P<). پاسخ ایمنی سلولی به فیتوهموگلوتیناسیون (PHA-P) و تیتر نیوکاسل تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند. عیار آنتی‌بادی کل علیه سلول‌های قرمز خون گوسفندی (SRBC)، IgG، و IgM در 35روزگی در پرندگان تغذیه‌شده با جیره‌های حاوی 5درصد پودر گیاه خرفه به‌طور معنیداری بیشتر از پرندگان تغذیه‌شده با جیرۀ شاهد بود (05/0P<). نتایج تحقیق حاضر نشان داد افزودن پودر گیاه خرفه به جیرۀ جوجههای گوشتی در سطح 5درصد علاوه بر بهبود صفات عملکردی به کاهش کلسترول و تریگلیسرید خون و بهبود پاسخ ایمنی هومورال میانجامد.
زهرا نوره؛ علی خطیب جو؛ فرشید فتاح نیا؛ محمد اکبری قرائی
دوره 17، شماره 2 ، مهر 1394، ، صفحه 269-279
چکیده
اثر ال‌ـ‌کارنیتین و اسیدبوتیریک بر عملکرد تولیدی و پاسخ ایمنی با استفاده از 192 قطعه جوجۀ گوشتی راس 308 در یک آزمایش فاکتوریل 2×3 با سه سطح ال‌ـ‌کارنیتین (صفر، 125 و 250 میلیگرم در کیلوگرم) و دو سطح اسیدبوتیریک (صفر و 2 گرم در کیلوگرم) بر پایۀ طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تیمار، چهار بلوک و هشت جوجه در هر تکرار بررسی شد. جوجههای ...
بیشتر
اثر ال‌ـ‌کارنیتین و اسیدبوتیریک بر عملکرد تولیدی و پاسخ ایمنی با استفاده از 192 قطعه جوجۀ گوشتی راس 308 در یک آزمایش فاکتوریل 2×3 با سه سطح ال‌ـ‌کارنیتین (صفر، 125 و 250 میلیگرم در کیلوگرم) و دو سطح اسیدبوتیریک (صفر و 2 گرم در کیلوگرم) بر پایۀ طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تیمار، چهار بلوک و هشت جوجه در هر تکرار بررسی شد. جوجههای تغذیه‌شده با جیره‌های حاوی افزودنی (ال‌ـ‌کارنیتین و اسیدبوتیریک) ازنظر خوراک مصرفی، افزایش وزن و ضریب تبدیل تفاوت معنیداری با گروه شاهد نداشتند. درصد لنفوسیت در خون پرندگانی که با جیره‌های حاوی ال‌ـ‌کارنیتین، اسیدبوتیریک و یا هر دو ترکیب تغذیه شدند، بالاتر بود (05/0P<). تیتر IgG اولیه (31روزگی) در پاسخ به گلبول قرمز گوسفند در جوجههای تغذیه‌شده با جیرۀ حاوی 125 میلیگرم بر کیلوگرم ال‌ـ‌کارنیتین در مقایسه با جیرۀ تیمار شاهد بالاتر بود (05/0P<). شاخص تورم پردۀ پا پس از تزریق فیتوهماگلوتینین در جوجههای دریافتکنندۀ جیره‌های دارای 250 میلیگرم بر کیلوگرم ال‌ـ‌کارنیتین و 125 و 250 میلیگرم بر کیلوگرم ال‌ـ‌کارنیتین همراه با اسیدبوتیریک در مقایسه با جوجههای گروه شاهد پایینتر بود (05/0< P). نتایج تحقیق حاضر نشان داد افزودن 125 میلیگرم ال‌ـ‌کارنیتین و دو گرم اسیدبوتیریک در کیلوگرم جیره، بدون تأثیری بر عملکرد جوجههای گوشتی، باعث بهبود پاسخ ایمنی در آنها می‌شود.