نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• داود رستمی ¹
• عباس پاکدل ²
• ابراهیم قاسمی ³
• علی صادقی سفیدمزگی ⁴

¹ دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

² استاد گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

³ استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

⁴ دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف: صنعت پرورش گاو شیری به معیارهای تولیدی، اقتصادی و تغذیه‌ای برای بهبود تصمیم‌گیری و افزایش سودآوری متکی است. هزینه خوراک و درآمد فروش شیر، بیشترین سهم را در اقتصاد گله‌ها دارند. بااین‌حال، روش‌های قیمت‌گذاری شیر در ایران، به دلیل نادیده گرفتن کیفیت و ترکیبات شیر، چالش‌برانگیز است. استفاده از شاخص‌هایی مانند درآمد مازاد بر هزینه خوراک، شیر تصحیح شده براساس پول، درآمد برابر با هزینه خوراک و نسبت قیمت شیر به خوراک، ابزاری مؤثر برای تحلیل حاشیه سود و مدیریت بهینه گله‌هاست. هدف از این تحقیق، تحلیل حاشیه سود در گله‌های پرورش گاو شیری هلشتاین در استان اصفهان با استفاده از شاخص‌های فنّی- اقتصادی و بررسی اثر سناریوهای مختلف قیمت‌گذاری شیر بر سودآوری براساس این شاخص‌ها است.

روش پژوهش: در این تحقیق، از دو مجموعه داده استفاده شد: مجموعه اول داده‌ها شامل ۴,۶۳۷,۶۲۹ رکورد روزانه تولید شیر، درصد چربی، درصد پروتئین و شمار سلول‌های بدنی شیر مربوط به ۲۵۵,۸۰۴ گاو در ۱۲۰ گله در استان اصفهان طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳ بود. مجموعه دوم داده‌ها نیز شامل اطلاعات اقتصادی پنج گله منتخب که شامل قیمت خوراک و شیر بودند. هزینه خوراک بر اساس پروتئین خام و انرژی خالص شیردهی با استفاده از مدل رگرسیونی برآورد شد. نیاز روزانه انرژی و پروتئین گاوها با معادلات استاندارد NRC (2001) محاسبه گردید. چهار سناریوی قیمت‌گذاری شیر براساس تعداد و سطوح مؤلفه های مربوط به کیفیت شیر در نظر گرفته شد. شاخص‌های فنّی -اقتصادی براساس هر سناریو، با کدنویسی در نرم افزار SQL SERVER (نسخه 18) محاسبه شدند. تجزیه و تحلیل‌های آماری با استفاده از نرم افزار SAS (نسخه 4/9) انجام شد. همچنین برای بررسی اثر کیفیت شیر بر سودآوری در سناریوهای مختلف قیمت‌گذاری، شیر تولیدی براساس کیفیت درجه‌بندی شد. برای بررسی اثر ورودی‌هایی مانند تولید شیر، درصد چربی و پروتئین شیر، قیمت شیر و خوراک بر شاخص‌های فنّی-اقتصادی، تحلیل حساسیت در نرم‌افزار مایکروسافت Excel (نسخه 2021) انجام شد.

یافته ها: میانگین قیمت هر مگاکالری انرژی و هر گرم پروتئین خام به ترتیب 44215 و 222 ریال برآورد شد. درآمد مازاد بر هزینه خوراک به ازای هر رأس گاو در روز 2823520 ریال با دامنه 549000- تا 10398000 ریال برآورد شد. براساس میانگین 1/21 کیلوگرمی درآمد برابر با هزینه خوراک، پرورش‌دهندگان گاو شیری در استان اصفهان حدود 52 درصد از درآمد شیر را صرف هزینه خوراک می‌کنند. میانگین شیر تصحیح شده بر اساس پول ( 1/41 کیلوگرم) حدود یک درصد بیشتر از میانگین شیر تولیدی (8/40 کیلوگرم) بود. میانگین نسبت قیمت شیر به قیمت خوراک نیز (33/0±) 27/1 با دامنه 53/0 تا 2/4 برآورد شد. براساس نتایج آنالیز حساسیت، کاهش 10 درصدی در قیمت خوراک و افزایش 10 درصدی در قیمت شیر به ترتیب منجر به افزایش 13 تا 15 درصد و 22 تا 25 درصد در شاخص درآمد مازاد بر هزینه خوراک شد. نتایج گروه‌بندی براساس کیفیت شیر نشان داد با افزایش کیفیت شیر، بهبود در شاخص‌های مورد مطالعه تنها در سناریوهایی رخ می‌دهد که سطوح پایه پروتئین و چربی شیر بالا باشد.

نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که سناریوهای پیشرفته‌تر قیمت‌گذاری، شامل سطوح پایه بالاتر برای ترکیبات شیر و لحاظ کردن پارامترهای مربوط به کیفیت بهداشتی شیر، اثر قابل‌توجهی بر بهبود سودآوری و تشویق به تولید شیر باکیفیت بهتر دارد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل حساسیت نیز نشان داد که نوسانات ایجاد شده در میزان تولید شیر، قیمت شیر و قیمت خوراک بیشترین تاثیر را بر شاخص‌های اقتصادی دارند. بنابراین اصلاح روش‌های قیمت‌گذاری شیر و لحاظ نمودن مؤلفه‌های مرتبط با کیفیت و ترکیبات شیر در قیمت‌گذاری آن می‌تواند انگیزه دامداران را در تولید شیر با کیفیت‌تر افزایش داده، سودآوری گله‌های پرورش گاو شیری را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

• آنالیز حساسیت
• ارزیابی اقتصادی
• سیستم قیمت‌گذاری
• گاوهای شیری
• معیار‌های سودآوری

عنوان مقاله [English]

Analysis of technical-economic indicators in the Isfahan’s dairy cattle industry based on different milk pricing scenarios

نویسندگان [English]

• Davoud Rostami ¹
• Abbas Pakdel ²
• Ebrahim Ghasemi ³
• Ali Sadeghi Sefidmazgi ⁴

¹ PhD student, department of Animal Science, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan 84156-83111. Iran

² Professor, Department of Animal Science, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan 84156 - 83111, Iran.

³ Assistant Professor. Department of Animal Science, College of Agriculture , Isfahan University of Technology, Isfahan, I.R. Iran

⁴ Associate Professor, Department of Animal Science, College of Agriculture , University of Tehran, ،Tehran, I.R. Iran

چکیده [English]

Objective: Production, economic, and nutritional metrics are used in the dairy farming industry to maximize profitability and enhance decision-making. The largest share of herd economics is represented by feed costs and milk income. Milk pricing methods in Iran are challenging due to ignoring milk quality and composition. For analyzing profit margins and optimizing herd management, indices such as income over feed cost, milk corrected money, and income equal to feed cost can be used. This study aims to investigate the profitability of Holstein dairy herds in Isfahan province using technical-economic indices and evaluate the impact of different milk pricing scenarios on profitability based on these indices.

Method: In this study, two datasets were used: The first dataset contains 4,637,629 daily records of milk production, fat percentage, protein percentage, and somatic cell count for 255,804 cows in 120 herds in Isfahan province between 2016 and 2024; a second dataset consists of economic data on five selected herds, including prices for milk and feed. The feed cost was estimated using a regression model based on crude protein and net energy of lactation. NRC (2001) standard equations were used to calculate daily energy and protein requirements. Based on the number and level of milk quality components, four pricing scenarios were considered. For each scenario, technical-economic indices were calculated using SQL SERVER (version 18). The statistical analysis of the indices was conducted by SAS (version 9.4). Furthermore, to evaluate the effect of milk quality on profitability in each pricing scenario, the produced milk was graded based on its quality components. To assess the impact of inputs such as milk production, fat and protein percentages, as well as milk and feed prices on technical-economic indices, a sensitivity analysis was conducted using Microsoft Excel (version 2021).

Results: The average price for each megacalorie of energy and each gram of protein was calculated at 44,215 and 222 Rials, respectively. The income over feed cost per cow per day was estimated at 2,823,520 Rials, with a range of -549,000 to 10,398,000 Rials. Isfahan province dairy farmers spend about 52% of milk income on feed cost, based on an average income equal to feed cost of 21.1 kg. The average milk corrected money (41.1 kg) was about 1% higher than the average milk production (40.8 kg). The average milk-to-feed price ratio was estimated at 1.27 (±0.33), with a range of 0.53 to 4.2. Sensitivity analysis revealed that a 10% decrease in feed prices and a 10% increase in milk prices led to a 13-15% and 22-25% increase in the income over feed cost index, respectively. Grouping based on milk quality showed that improvements in the studied indices occurred only in scenarios with higher baseline levels of milk protein and fat.

Conclusion: Based on the results, advanced pricing scenarios, which account for parameters related to milk hygiene quality and provide higher baseline levels for milk components, significantly improve profitability and encourage the production of higher-quality milk. The sensitivity analysis also revealed that fluctuations in milk production, milk prices, and feed prices have the greatest impact on economic indices. Therefore, revising milk pricing methods and incorporating milk quality components into pricing can motivate dairy farmers to produce higher-quality milk and enhance dairy herd profitability.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dairy cows
• economic evaluation
• pricing system
• profitability proxies
• sensitive analysis