نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید محمدعلی شیخ الاسلامی ¹
• علی اکبر مسعودی ²
• علیرضا احسانی ²
• رسول واعظ ترشیزی ²

¹ دانشجوی دکتری تخصصی، گروه دامپروری، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

² دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

هدف: مطالعات فراتحلیل با هدف تجمیع اطلاعات متنوع موجود در مقالات پژوهشی به روشی نظام‌مند و تکرارپذیر اجرا می‌گردند. تاکنون، مطالعات فراتحلیل در جمعیت گوسفندان ایرانی تنها به منظور برآورد وراثت‌پذیری صفات محدودی انجام گرفته است. هدف از اجرای این مطالعه در وهلۀ اول بهره‌گیری از اطلاعات مندرج در مقالات پژوهشی جهت محاسبۀ میانگین‌های وزنی و پارامترهای ژنتیکی برای 23 صفت تولیدی و تولیدمثلی با هدف استفاده در برنامه‌های ملی اصلاح ‌نژاد گوسفندان بومی ایران بوده است. ایجاد دیدگاه کلی دربارۀ دامنه تغییرات پارامترهای ژنتیکی، معرفی صفات با پتانسیل اصلاح‌پذیری بالاتر و مشخص نمودن نیازهای تحقیقاتی آینده از دیگر اهداف دنبال شده در این مطالعه می باشد.

روش پژوهش: تعداد 279 مقاله به منظور اجرای فراتحلیل پارامترهای ژنتیکی صفات رشد و باروری در گوسفندان بومی ایران از تمامی پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و خارجی جمع‌آوری گردید. از این میان 210 مقاله برای صفات رشد و 69 مقاله برای صفات تولیدمثلی مورد ارزیابی قرار گرفت. ناهمگنی موجود در داده‌ها با استفاده از آمارۀ I2 مورد ارزیابی قرار گرفت و به سبب وجود مقادیر بالای ناهمگنی در میان مطالعات، مدل اثرات تصادفی به منظور اجرای فراتحلیل بکار گرفته شد. اعتبار برآوردهای صورت گرفته به کمک آمارۀ خطای استاندارد نسبی (RSE) مورد ارزیابی قرار گرفت.

یافته‌ها: بیشترین و کمترین ضریب تغییرات در میانگین‌های وزنی صفات تولیدی به ترتیب برای صفت افزایش وزن روزانه از شیرگیری تا شش ماهگی (45/45 درصد) و نسبت کلیبر از تولد تا از شیرگیری (10/74 درصد) بود. وراثت‌پذیری مستقیم این صفات از 0/101 برای صفت نسبت کلیبر از شیرگیری تا شش ماهگی تا 0/222 برای صفت وزن بدن در شش ماهگی برآورد گردید. برای صفات تولیدمثلی، بیشترین و کمترین ضریب تغییرات به ترتیب برای صفت مجموع وزن از شیرگیری در هر زایش (30/91 درصد) و نرخ زنده‌مانی بره‌ها تا شیرگیری (5/62 درصد) محاسبه گردید. همچنین وراثت‌پذیری مستقیم صفات تولیدمثلی از 0/040 برای نرخ آبستنی تا 0/130 برای مجموع وزن تولد بره‌ها در هر زایش برآورد گردید.

نتیجه گیری: در این مطالعه وراثت‌پذیری صفات تولیدی گوسفندان بومی کشور از کم تا متوسط برآورد شد. به سبب مشاهدۀ ضریب تغییرات زیاد در بروز فنوتیپی صفات رشد، پیشنهاد گردید تا علاوه بر اجرای برنامه‌های ملی اصلاح ‌نژاد و انتخاب‌ بر اساس خصوصیات فنوتیپی، نقش کلیدی عوامل محیطی نظیر نژاد، سیستم پرورش، مدیریت تغذیه و بهداشت در اجرای برنامه‌های اصلاح نژادی مورد توجه اصلاح‌گران قرار گیرد. همچنین مشخص شد، وراثت‌پذیری و ضریب تغییرات در مهمترین خصوصیات تولیدمثلی گوسفندان ایران بسیار کمتر از مقادیر مورد نیاز به منظور اجرای برنامه‌های اصلاح ‌نژادی و انتخاب‌ از طریق خصوصیات فنوتیپی می‌باشد. از این رو پیشنهاد گردید، ارتقاء صفات تولیدمثلی در گوسفندان بومی ایران با بهره‌گیری از روش‌های نوین نظیر انتخاب بر اساس نشانگرهای ژنی صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها

• مدل اثرات تصادفی
• مرور سیستماتیک
• میانگین وزنی
• وراثت پذیری

عنوان مقاله [English]

Meta-Analysis of Genetic Parameters for Economic Traits in Iranian Native Sheep

نویسندگان [English]

• Seyed Mohammad Ali Sheykholeslami ¹
• Ali Akbar Masoudi ²
• Alireza Ehsani ²
• Rasoul Vaez Torshizi ²

¹ Ph.D. Candidate, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

² Associate Professor. Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Objective: Meta-analyses are conducted with the aim of systematically and reproducibly integrating diverse data reported in research articles. To date, such studies in Iranian sheep populations have been limited to estimating the heritability of a small number of traits. The primary objective of the present study was to compile and analyze information from published articles to calculate weighted means and genetic parameters for 23 production and reproductive traits, with the ultimate goal of supporting national breeding programs for indigenous Iranian sheep. Additional aims included providing an overall perspective on the range of genetic parameter estimates, identifying traits with greater potential for genetic improvement, and highlighting future research needs.



Method: A total of 279 research articles were collected from all available national and international databases to perform a meta-analysis of genetic parameters related to growth and reproductive traits in Iranian native sheep. Of these, 210 articles addressed growth traits and 69 addressed reproductive traits. Data heterogeneity was assessed using the I² statistic. Due to the high levels of heterogeneity observed among studies, a random-effects model was applied. The reliability of estimates was evaluated using the relative standard error (RSE) statistic.



Results: For production traits, the highest and lowest coefficients of variation in weighted means were observed for average daily gain from weaning to 6 months of age (45.45%) and Kleiber ratio from birth to weaning (10.74%), respectively. Direct heritability estimates ranged from 0.101 for the Kleiber ratio from weaning to six months to 0.222 for body weight at six months of age. For reproductive traits, the highest and lowest coefficients of variation were recorded for total weaning weight per lambing (30.91%) and lamb survival rate to weaning (5.62%), respectively. Direct heritability for reproductive traits ranged from 0.040 for conception rate to 0.130 for total birth weight per lambing.

Conclusions: In the present study, the heritability of production traits in Iranian native sheep was estimated to be low to moderate. Due to the substantial coefficient of variation observed in the phenotypic expression of growth traits, it is recommended that, in addition to implementing national breeding programs and phenotypic selection, breeders should also consider the crucial influence of environmental factors, such as breed, production system, nutritional management, and healthcare, in genetic improvement programs. Furthermore, the findings revealed that heritability estimates and coefficients of variation for the most important reproductive traits in Iranian sheep are significantly lower than the levels required for effective breeding programs based solely on phenotypic selection. Therefore, it is recommended that the improvement of reproductive traits in indigenous sheep populations be pursued through advanced methods, such as marker-assisted selection.

کلیدواژه‌ها [English]

• Heritability
• Random Effects Model
• Systematic Review
• Weighted Mean