نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیرحسین مهران فروز ¹
• حسن علی عربی ²
• داریوش علیپور ²
• عباس فرح آور ²

¹ دانشگاه بوعلی سینا، دانشکده کشاورزی، گروه علوم دامی

² گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

هدف: ویژگی‌های فیزیکی و توازن مواد مغذی خوراک از جمله مهم‌ترین عوامل مؤثر بر سلامت، عملکرد و رفتارهای تغذیه‌ای دام به شمار می‌روند. این عوامل نه تنها بر تأمین نیازهای تغذیه‌ای دام تأثیر مستقیم دارند، بلکه می‌توانند در ارتقا کارایی تولید، بهبود کیفیت محصولات دامی، و کاهش بیماری‌های مرتبط با تغذیه نقش کلیدی ایفا کنند. این پژوهش با هدف بررسی اثر شکل فیزیکی خوراک در مراحل پایانی آبستنی و اوایل شیردهی میش‌ها بر متابولیت‌های شیمیایی خون، وضعیت آنتی‌اکسیدانی و عملکرد بره‌ها پس از تولد انجام شد.

روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از 36 رأس میش نژاد مهربان با میانگین وزنی 09/2±17/50 کیلوگرم و میانگین سنی سه تا چهار سال در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 1- کنسانتره آردی، 2- کنسانتره پلت و 3- خوراک کاملاً مخلوط پلت بودند. تیمارهای آزمایشی در دو ماه پایانی آبستنی و ماه اول شیردهی در اختیار میش‌ها قرار گرفت. برای بررسی فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون و وضعیت آنتی‌اکسیدانی، نمونه‌گیری خون از میش‌ها در سه مقطع (30 روز پیش از زایش، روز زایش، و 30 روز پس از زایش) و پیش از تغذیه وعده صبح انجام شد. میزان تولید شیر و چربی شیر نیز در روز 21 پس از زایش مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. همچنین، عملکرد بره‌ها از طریق وزن‌کشی آن‌ها در روز تولد و به‌صورت هفتگی تا پایان دوره مورد ارزیابی قرار گرفت.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که مقدار خوراک مصرفی در دوره پیش و پس از زایش و همچنین تولید شیر در تیمارهای مصرف کننده خوراک کاملاً مخلوط پلت و کنسانتره پلت در مقایسه با میش‌های مصرف کننده کنسانتره بیشتر بود (05/0>P)، در حالی که درصد چربی شیر تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. مصرف خوراک کاملاً مخلوط پلت و کنسانتره پلت به‌طور معنی‌داری غلظت گلوکز و اوره سرم میش‌ها را افزایش داد (05/0>P)، در حالی‌که سایر فراسنجه‌های خونی مانند کلسترول، تری‌گلیسرید، پروتئین کل و آنزیم‌های کبدی تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند. همچنین، تغذیه میش‌ها با خوراک پلت موجب کاهش غلظت مالون‌دی‌آلدهید و افزایش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل در برخی بازه‌های زمانی شد (05/0>P) که نشان‌دهنده کاهش استرس اکسیداتیو در دام‌های تغذیه‌شده با این خوراک بود. علاوه بر این، وزن بدن و افزایش وزن روزانه بره‌ها در برخی بازه‌های زمانی تحت تأثیر شکل فیزیکی خوراک میش‌ها قرار گرفت. بره‌های متولد شده از میش‌هایی که با خوراک کاملاً مخلوط پلت و کنسانتره پلت تغذیه شده بودند، در بازه زمانی هفت تا 30 روزگی وزن بیشتر و افزایش وزن روزانه بالاتری نسبت به تیمار کنسانتره آردی داشتند (05/0>P). با این حال، تفاوت معنی‌داری در وزن تولد بره‌ها بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری: در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که تغذیه میش‌ها با خوراک کاملاً مخلوط پلت و کنسانتره پلت در اواخر آبستنی و اوایل شیردهی می‌تواند به ارتقای عملکرد میش‌ها، بهبود عملکرد بره‌ها، افزایش برخی فراسنجه‌های بیوشیمیایی، و تقویت شاخص‌های آنتی‌اکسیدانی خون میش‌ها منجر شود. این یافته‌ها بر نقش مؤثر شکل فیزیکی خوراک به‌عنوان ابزاری کارآمد در بهینه‌سازی سلامت، عملکرد تولیدی و رفاه دام تأکید دارند.

کلیدواژه‌ها

• پلت
• ظرفیت آنتی اکسیدانی
• شکل فیزیکی خوراک
• عملکرد
• میش

عنوان مقاله [English]

The Effect of the Physical Form of Diet in Late Pregnancy and Early Lactation on Blood Biochemical Parameters and Antioxidant Status of Mehraban Ewes and the Performance of Suckling Lambs

نویسندگان [English]

• Amirhosein Mehranforooz ¹
• Hassan Aliarabi ²
• Daryoush Alipour ²
• Abbas Farahavar ²

¹ Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University

² Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Introduction: The physical characteristics and nutrient composition of feed are among the most critical factors influencing animal health, performance, and feeding behavior. These factors not only directly impact the nutritional requirements of livestock but also play a pivotal role in enhancing production efficiency, improving product quality, and mitigating nutrition-related disorders. This study aimed to evaluate the effects of feed physical form during late gestation and early lactation in ewes on blood metabolites, antioxidant status, and lamb performance after birth.

Materials and methods: This study was conducted using 36 Mehraban ewes with an average body weight of 50.17 ± 2.09 kg and an average age of 3 to 4 years in a completely randomized experimental design. The experimental treatments included: (1) mash concentrate, (2) pelleted concentrate, and (3) pelleted total mixed ration (TMR). These treatments were provided to the ewes during the last two months of gestation and the first month of lactation. To evaluate blood biochemical parameters and antioxidant status, blood samples were collected from the ewes at three time points: 30 days before lambing, at lambing, and 30 days after lambing, prior to the morning feeding. Milk yield and milk fat content were also assessed on day 21 postpartum. Additionally, lamb performance was evaluated by weighing the lambs at birth and weekly until the end of the trial.

Results and discussion: The results indicated that feed intake during both the pre- and post-partum periods, as well as milk production, were significantly higher in ewes fed with pelleted total mixed ration (TMR) and pelleted concentrate compared to those fed with mash concentrate (P < 0.05). However, the milk fat percentage was not affected by the experimental treatments. Feeding pelleted TMR and pelleted concentrate significantly increased serum glucose and urea concentrations (P < 0.05), while other blood parameters, such as cholesterol, triglycerides, total protein, and liver enzymes, were not influenced by the treatments. Furthermore, feeding ewes with pelleted feed led to a significant reduction in malondialdehyde concentration and an increase in total antioxidant capacity at certain time points (P < 0.05), indicating a reduction in oxidative stress in animals fed this type of feed. Additionally, the body weight and daily weight gain of the lambs were influenced by the physical form of the feed consumed by the ewes at certain time points. Lambs born to ewes fed with pelleted TMR and pelleted concentrate had higher weight and daily weight gain between days 7 and 30 compared to those born to ewes fed with mash concentrate (P < 0.05). However, no significant difference in birth weight was observed among the different treatments.

Conclusions: Overall, the results of this study indicated that feeding ewes with pelleted total mixed ration (TMR) and pelleted concentrate during late gestation and early lactation can enhance ewe performance, improve lamb performance, increase certain biochemical parameters, and strengthen the antioxidant status of the ewes' blood. These findings underscore the significant role of feed physical form as an effective tool in optimizing animal health, production performance, and welfare.

کلیدواژه‌ها [English]

• Antioxidant capacity
• ewe
• pellet
• Performance
• Physical form of feed